Książka jest próbą przedstawiania relacji zachodzących pomiędzy dwoma obszarami nauki i praktyki, jakimi są przyroda i dydaktyka, czyli pomiędzy materią, a jej wytworem. Obojętnie, z jakiego punktu widzenia i w oparciu, o jakie przekonania będziemy toczyć ten dyskurs, musimy stwierdzić, że przyroda była pierwotna względem człowieka. Zatem możemy ustalić zależność: przyroda – człowiek – dydaktyka. Autorów zainteresowały, głównie relacje między przyrodą a dydaktyką, co nie oznacza, że można pominąć pośrednie ogniwo, jakim jest człowiek, będący częścią przyrody, wykorzystujący przyrodę i tworzący gałęzie wiedzy, w tym dydaktykę. Prezentowana książka nie jest zbiorem wypowiedzi licznych autorów, jest ona w dużej mierze zbiorem przemyśleń Autorów w oparciu o ich wieloletnią praktykę zarówno, jako nauczycieli dydaktyki, jak i badaczy w obrębie tej subdyscypliny pedagogicznej. Dlatego, intencją Autorów nie było pokazanie wszystkiego, co inni napisali na ten temat i kogo cytowali. Książka została napisana w dużej mierze na podstawie własnych obserwacji przyrody i procesu dydaktycznego w zakresie nauk przyrodniczych. Do takiej koncepcji upoważnia Autorów ich wieloletnia praktyka dydaktyczna na różnych szczeblach edukacji, jako dydaktyków przedmiotów przyrodniczych a zarazem pedagogów. W swoich rozważaniach, Autorzy, za przyrodę uważają wszystko to, co jest materialne i nie jest wytworem człowieka. Zachodzi jednak pytanie, czy twory będące przetworzeniem elementów przyrody są jeszcze przyrodą? Bo przecież można zastanawiać się, jaka jest różnica pomiędzy kamieniem leżącym na zboczu góry, a tym samym kamieniem usytuowanym w ogrodzeniu wykonanym przez człowieka. Odrębnym problemem jest energia i pytanie: czy energia jest przyrodą? Można stwierdzić, że energia jest wytworem przyrody, bo powstaje na przykład przy spalaniu drewna, a drewno pochodzi z drzewa i jest elementem przyrody ożywionej. Z drugiej strony zgodnie z równaniem Einsteina E = mc2 energia może przechodzić w masę i odwrotnie, czyli jest jakby pewną formą masy. W niniejszym opracowaniu, gdy używano terminu dydaktyka rozumiano go częściowo, jako dydaktykę ogólną, ale bardziej, jako dydaktykę przyrody w tym przypadku, jako naukę o poznawaniu przyrody, o korzystaniu z jej dobrodziejstw i wreszcie i jej ochronie z myślą o nas samych i przyszłych pokoleniach. Układ rozdziałów nie jest przypadkowy. Za przewodnie przyjęto cztery obszary tematyczne, a mianowicie „Ku przetrwaniu”, „Ciekawość zmienia myślenie”, „Ku ujarzmianiu przyrody”, „Przyroda i media”. Każdy z rozdziałów stanowi w pewnym sensie jedność tematyczną, dzięki czemu kolejność czytania jest dowolna i zależy od zainteresowań czytelnika. Autorzy czują się zobowiązani do takiego ułożenia treści, aby czytelnik przyrodę i dydaktykę rozumiał w szerszym znaczeniu oraz w odniesieniu do historii działalności człowieka, a także w odniesieniu do współczesności.

Spis treści

Cz. I. Ku przetrwaniu
1. Naczelna zasada: jeść, aby żyć
Człowiek pierwotny jadł, aby żyć
Obecnie niektórzy ludzie żyją, aby jeść

2. Ku kontynuacji gatunku
Natura duce Nullo modo potest
Kierując się naturą, nie można w żaden sposób zbłądzić

3. Pierwsi nauczyciele
Saepe est etiam sub palliolo sordido sapientia
Często nawet pod lichym płaszczem kryje się mądrość

4. Gdy przyroda była „bogiem”
Deus et natura nihil faciunt frustra
Bóg i natura nic nie robią na próżno

5. Mistrz i uczeń
Oderit insipiens sapientis verba magistri
Głupi będzie nienawidził słów mądrego nauczyciela

6. Rozwój nauk przyrodniczych a dydaktyka
Doctrina est fructus dulcis radicis amarae
Wiedza jest słodkim owocem gorzkiego korzenia

Cz. II. Ciekawość zmienia myślenie
1. Podpatrywanie przyrody
Wpatrz się głęboko, głęboko w przyrodę, a wtedy wszystko lepiej zrozumiesz
Albert Einstein

2. Zbieranie informacji
Informacja to klucz do sukcesu

3.Przekaz obiektywny czy subiektywny?
Próżność ludzka jest przyczyną fałszowania naukowej prawdy

4.Filozofia - połączenie nauki i dydaktyki
Filozofia czy matematyka,
Która to matka nauki?

5. Komu potrzebna jest dydaktyka?
Nie wystarczy wiedzieć, czego uczyć
Trzeba jeszcze wiedzieć jak uczyć

6. Ciekawość wiedzie do wiedzy
Ciekawość jest matką nauki

Cz. III. Ku ujarzmianiu przyrody
1. Gdy zaczyna się nauka
Wszyscy wiedzą, że czegoś zrobić nie można.
Ale przypadkowo znajduje się jakiś nieuk, który tego nie wie.
I on właśnie robi odkrycie.
Albert Einstein

2. Kształcenie - niebezpieczny proceder
Uczyć każdy może
Jeden lepiej, a drugi gorzej
Ale nie o to chodzi,
Jak co komu wychodzi

3. Wiedza potoczna wiedzie na manowce
Multorum aures clausae veritati sunt
Uszy wielu ludzi są zamknięte dla prawdy

4. Zmienianie przyrody
Przekonanie, że w przyrodzie istnieje równowaga, i że to dobrze,
jest stare jak kultura. Korzenie tkwią? w wierzeniach religijnych,
w których zawsze przewija się? wątki o naturze stworzonej w sposób celowy i o przed ustanowionej boskiej harmonii. January Weiner

5. Przekaz wiedzy - misja czy konieczność
Jeżeli nie potrafisz czegoś prosto wyjaśnić
– to znaczy, że niewystarczająco to rozumiesz
Albert Einstein

6. Gdy wiedza zstępuje do ludu
Pójdź, dziecię! ja cię uczyć każę!
M. Konopnicka

Cz. IV. Przyroda i media
1. Dydaktyka, jako narzędzie błędnej, przyrodniczej propagandy
Wszystko należy upraszczać jak tylko można, ale nie bardziej
Albert Einstein

2. Przyroda - multimedia – dydaktyka
„Komputer” to tylko środek a nie cel w poznawaniu przyrody

3. Neurodydaktyka to też część przyrody
Umysł jest jak komputer czasami nie można odnaleźć potrzebnego pliku

4. Transfer ujemny, jako czynnik utrudniający osiągnięcia w dydaktyce przyrody
Dużo łatwiej jest nauczyć niż poprawić błędne nauczanie

5. Dydaktyka a model człowieka
Homo est animal socjale
Człowiek jest istotą społeczną

6. „Historia kołem się toczy” - czy zmierzamy do punktu wyjścia?
Ale nie depczcie przeszłości ołtarzy
Na nich się jeszcze święty ogień żarzy
A. Asnyk